Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish

Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish sohasi haqida

Markaziy bankning Moliyaviy monitoring departamenti tijorat banklari, toʻlov tashkilotlari va nobank kredit tashkilotlari faoliyati ustidan Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish (JFODL/TM/OQQTMQK) sohasida nazorat olib boradi.

Departamentning asosiy vazifalari – Markaziy bank tomonidan litsenziyalanadigan tashkilotlarning JFODL/TM/OQQTMQK  sohasidagi qonunchilik talablariga rioya etilishini nazorat qilish, sohaga oid qonun va qonun osti hujjatlarini FATF tavsiyalariga moslashtirish va risklarni minimallashirish.

Xalqaro standartlar va FATFning roli

JFODL/TM/OQQTMQK sohasida xalqaro standartlarni ishlab chiquvchi va muvofiqlashtiruvchi asosiy tuzilma — Moliyaviy harakatlar boʻyicha ishchi guruh (Financial Action Task Force, FATF) hisoblanadi. 1989-yilda tashkil etilgan FATF 40 ta tavsiya ishlab chiqqan boʻlib, ular mamlakatlarga samarali milliy tizimni yaratish va amalga oshirish uchun zarur boʻlgan talablarni belgilaydi. Shuningdek, FATF oʻzaro baholash jarayoni orqali mamlakatlarning mazkur standartlarni joriy etish va qoʻllash samaradorligini baholaydi. Bu baholash natijalari mamlakatning nufuziga, xalqaro hamkorlik imkoniyatlariga va moliyaviy bozorlarda ishtirok etishga taʼsir koʻrsatadi.

BMTning roli va Xavfsizlik Kengashi rezolyutsiyalari

Birlashgan Millatlar Tashkiloti, xususan Xavfsizlik Kengashi, JFODL/TM/OQQTMQK sohasida davlatlar uchun majburiy xalqaro chora-tadbirlarni belgilaydi. Ular qatorida 1267 (1999), 1373 (2001), 1988 (2011) va boshqa rezolyutsiyalar terrorizmni va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kompleks choralarni nazarda tutadi. Ushbu hujjatlar BMTning barcha aʼzo davlatlari uchun majburiy hisoblanadi va milliy qonunchilik tizimiga integratsiya qilib boriladi.

Oʻzbekiston Respublikasidagi milliy JFODL/TM/OQQTMQK tizimi

Oʻzbekistonda xalqaro standartlarga mos keladigan sohaga oid kompleks tizim shakllantirilgan boʻlib, u quyidagilarni oʻz ichiga oladi:

• Sohaga oid talablarni belgilaydigan Oʻzbekiston Respublikasining
  2004-yil 26-avgustadgi 660-II-sonli “Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurashish toʻgʻrisida”gi Qonuni hamda qonun osti hujjatlari;
• Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 20-sentyabrdagi
  PQ-3947-sonli Qaroriga muvofiq tashkil etilgan Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirishga, terrorizmni moliyalashtirishga va ommaviy qirgʻin qurolini tarqatishni moliyalashtirishga qarshi kurash boʻyicha Idoralararo komissiyasi faoliyati;
• FATF, EAG (Jinoiy daromadlarni legallashtirishga va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish boʻyicha Yevroosiyo guruhi) va BMT kabi xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlik.

Markaziy bank ushbu sohada milliy siyosatni amalga oshirishda faol ishtirok etadi, moliyaviy sektorning barqarorligini, shaffofligini va jinoiy tahdidlardan himoya qilishni taʼminlaydi.