EAG va O‘zbekistonning o‘zaro baholashi
Jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish bo‘yicha Yevroosiyo guruhi (Eurasian Group, EAG) — bu Moliyaviy harakatlar boʻyicha ishchi guruh (Financial Action Task Force, FATF) turida faoliyat yurituvchi mintaqaviy tuzilma bo‘lib, Yevroosiyo mintaqasi mamlakatlarini jinoiy faoliyatdan olingan daromadlarni legallashtirish va terrorizmni moliyalashtirishga qarshi kurashish (JFODL/TMQK) sohasida yagona standartlarni rivojlantirish maqsadida birlashtiradi.
EAG quyidagi yo‘nalishlarda a’zo davlatlarning sa’y-harakatlarini muvofiqlashtiradi:
- FATFning xalqaro standartlarini joriy etish;
- moliyaviy operatsiyalarning shaffofligini oshirish;
- shubhali tranzaksiyalar haqida ma’lumot almashish;
- o‘zaro baholashni o‘tkazish — milliy tizimning JFODL/TMQK samaradorligini chuqur tekshirish.
O‘zbekiston 2005-yildan buyon EAGning to‘laqonli a’zosi hisoblanadi va metodologiyalar hamda amaliy qo‘llanmalarni ishlab chiqishda faol ishtirok etadi.
O‘zaro baholash — milliy JFODL/TMQK tizimining FATFning xalqaro standartlariga muvofiqligini kompleks tekshirish hisoblanadi.
Baholash jarayoni ikki asosiy yo‘nalishda amalga oshiriladi:
- Texnik muvofiqlik — milliy qonunlar, normativ-huquqiy hujjatlar va tartibga soluvchi jarayonlar FATFning 40 tavsiyasiga qay darajada muvofiq ekani tekshiriladi.
- Tizim samaradorligi — amaldagi JFODL/TMQK mexanizmlari qanday ishlashi tahlil qilinadi, jumladan:
- shubhali operatsiyalarni aniqlash va tergov qilish;
- banklar, fintech-kompaniyalar va boshqa subyektlar ustidan nazorat;
- risklarni boshqarish;
- idoralararo hamkorlik va xalqaro hamkorlik.
Baholash natijalari mamlakatning nufuziga, uning risk-profiliga hamda xalqaro banklar va investorlar bilan munosabatlariga ta’sir ko‘rsatadi.
